Proces żałoby: Zrozumienie i radzenie sobie z różnymi etapami
Żałoba jest naturalnym, choć często trudnym procesem, który niesie ze sobą wielorakie doświadczenia i uczucia. Trudność ta wynika z faktu, że proces żałoby jest bardzo indywidualny i każdy z nas przechodzi przez niego na swój sposób. Niemniej jednak, zrozumienie poszczególnych faz i objawów może pomóc nam w poradzeniu sobie z tym doświadczeniem.
5 etapów żałoby: Klasyfikacja Kübler-Ross
W świecie psychologii, jednym z najbardziej rozpoznawalnych modeli opisujących proces żałoby jest model pięciu etapów żałoby stworzony przez psychiatrę Elisabeth Kübler-Ross. Te etapy to: zaprzeczenie, gniew, targowanie, depresja i akceptacja. Warto jednak podkreślić, że nie są one sztywne – nie muszą one występować w tej kolejności, a nie każdy musi przejść przez wszystkie z nich.
Zaprzeczenie:
Początek procesu żałoby często charakteryzuje się stanem szoku i zaprzeczenia. Strata jest tak ogromnym i niewyobrażalnym wydarzeniem, że umysł, w próbie obrony, może odrzucić tę nową rzeczywistość. W tej fazie możemy nie być w stanie uwierzyć w to, co się stało, a nasza codzienność może wydawać się nierzeczywista.
Gniew:
Z czasem, kiedy rzeczywistość zaczyna do nas docierać, możemy zacząć odczuwać gniew. Gniew może mieć różne oblicza – może on kierować się na różne osoby, w tym na siebie, innych ludzi, a nawet na zmarłą osobę. Czasami gniew może być kierowany nawet ku wyższym siłom czy całemu wszechświatowi za „niesprawiedliwość” zdarzeń.
Targowanie:
Kolejnym etapem może być targowanie, etap w którym możemy próbować „negocjować” z rzeczywistością. W tej fazie często zastanawiamy się, co moglibyśmy zrobić inaczej, co moglibyśmy zmienić, aby zapobiec stracie. Może to obejmować fantazje o cofnięciu czasu lub próby znalezienia sensu w tym, co wydaje się być bezsensownym cierpieniem.
Depresja:
Depresja jest naturalną reakcją na rzeczywistą utratę. Gdy prawda o stracie staje się niezaprzeczalna, mogą pojawić się objawy takie jak: smutek, brak energii, problemy ze snem, utrata apetytu. W tym momencie można odczuwać silne poczucie pustki i izolacji.
Akceptacja:
Ostatni etap, akceptacja, nie oznacza szczęścia lub zapomnienia o stracie. Jest to raczej stopniowe zrozumienie i zaakceptowanie faktu, że strata jest teraz częścią naszego życia. Akceptacja oznacza adaptację do nowej rzeczywistości, w której zmarłej osoby nie ma.
Objawy żałoby
Żałoba nie jest ograniczona tylko do emocjonalnych reakcji. Często zaskakujące dla wielu osób jest to, że żałoba może objawiać się również fizycznie. Objawy żałoby mogą obejmować fizyczne reakcje, takie jak zmęczenie, ból, zmiany apetytu i snu, a także problemy z koncentracją czy zapamiętywaniem.
Radzenie sobie z żałobą
Każdy przeżywa żałobę inaczej, ale istnieje kilka strategii, które mogą pomóc w poradzeniu sobie z tym procesem:
Pozwól sobie żałować:
Żałoba jest naturalną reakcją na stratę. Pozwól sobie na te emocje i daj sobie czas na ich przetworzenie. Nie oczekuj od siebie, że szybko „przejdziesz dalej” czy „odzyskasz radość życia”. Pozwól sobie na to, aby poczuć ból i smutek.
Szukaj wsparcia:
Wsparcie ze strony innych jest nieocenione w trakcie procesu żałoby. Może to być wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół, grup wsparcia lub profesjonalistów. Nie bój się prosić o pomoc i otwarcie rozmawiać o swoich uczuciach.
Dbaj o swoje zdrowie:
Fizyczne samopoczucie ma duży wpływ na nasze zdrowie psychiczne. Nawet w trudnych chwilach staraj się utrzymywać zdrowe nawyki żywieniowe, regularnie ćwiczyć i dostatecznie spać.
Znajdź swój sposób na pamięć o straconej osobie:
Pamięć o zmarłym jest ważna. Może to obejmować zachowanie pewnych tradycji, tworzenie czegoś w hołdzie dla zmarłego, lub po prostu poświęcenie czasu na wspominanie tej osoby.
Pamiętaj, że każdy przeżywa żałobę inaczej i nie ma jednego „poprawnego” sposobu na przeżycie tego procesu. To, co jest najważniejsze, to pozwolenie sobie na odczuwanie swoich uczuć i szukanie wsparcia, kiedy go potrzebujesz. Jeżeli jest Ci cieżko podczas przeżywania żałoby po bliskiej osobie, sprobuj znaleść wsparcie u specjalisty.
przeczytaj także „Jak być dobrym wsparciem dla osoby w żałobie? Okiem psychologa.”
